CFO en AI: Integratie, Ethiek en Beheersing

De CFO en AI: Integratie, Ethiek en Beheersing

De rol van de CFO is de afgelopen jaren verschoven van financieel beheerder naar strategisch leider. Met de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) versnelt deze transformatie. Waar CFO’s voorheen vooral verantwoordelijk waren voor rapportage, compliance en budgetbewaking, worden zij in toenemende mate gezien als regisseurs van digitale transformatie binnen de financiële functie. Steeds vaker staan daarbij drie vragen centraal: hoe wordt AI geïntegreerd in bestaande financiële systemen? Welke ethische en compliance-risico’s spelen een rol? En hoe blijven controle en inzicht geborgd bij toenemende automatisering?

Integratie van AI in bestaande financiële systemen

In de praktijk blijkt dat steeds meer organisaties AI inzetten om financiële processen te versnellen en te verbeteren. AI-toepassingen zoals predictive analytics, anomaly detection en natural language processing worden daarbij geïntegreerd in bestaande ERP- en rapportagesystemen.

Organisaties starten doorgaans met het bepalen van concrete doelstellingen, zoals het verbeteren van liquiditeitsprognoses of het reduceren van handmatig werk in de boekhouding. Op basis van deze doelen wordt geëvalueerd welke AI-functionaliteiten aansluiten bij de bestaande IT-architectuur, waaronder systemen als SAP, Oracle of Microsoft Dynamics.

Data governance blijkt in de praktijk een voorwaarde voor succesvolle implementatie. CFO’s kiezen er steeds vaker voor om samen te werken met data science-teams en IT-afdelingen om te zorgen voor gestructureerde, actuele en betrouwbare datasets. Hierbij worden data-integriteit en privacy vanaf de start als randvoorwaarden meegenomen.

In organisaties waar AI succesvol wordt toegepast, valt op dat er geïnvesteerd wordt in technologieën als Power BI met AI Insights, Workday Adaptive Planning, UiPath, BlackLine en Trullion. Dit soort tools worden onder andere ingezet voor realtime dashboards, automatisering van transacties en IFRS-compliance. De integratie ervan wordt meestal ondersteund door een gefaseerde veranderaanpak waarbij medewerkers worden getraind in het interpreteren van AI-gedreven inzichten.

Voorbeelden van AI-toepassingen in de finance organisatie

• Forecasting en scenarioplanning: Finance-teams gebruiken AI-modellen voor rolling forecasts en scenarioanalyses, waarmee zij sneller kunnen inspelen op marktdynamiek. Tools zoals Planful worden hierbij breed ingezet.
• Automatisering van factuurverwerking: Met behulp van OCR en machine learning worden inkomende facturen automatisch herkend, geboekt en gematcht, bijvoorbeeld in combinatie met UiPath of SAP.
• Fraudedetectie: Organisaties zetten machine learning in om patronen in declaraties of transacties te analyseren en afwijkingen automatisch te signaleren.
• Rapportage en analyse: Natural Language Generation (NLG) wordt toegepast om managementrapportages automatisch te genereren op basis van actuele cijfers, wat leidt tot consistentere en snellere rapportagecycli.
• Lease accounting: AI-tools zoals Trullion worden gebruikt om leasecontracten te analyseren en automatisch te verwerken conform IFRS 16.
• Due diligence: Bij fusies en overnames zetten bedrijven AI in om grote hoeveelheden juridische en financiële documenten sneller te analyseren dan handmatige teams.

Daarnaast speelt AI ook een belangrijke rol in het oplossen van arbeidsmarktuitdagingen binnen finance. Door het toenemende tekort aan gekwalificeerd personeel wordt AI ingezet om routinematige taken te automatiseren, waardoor teams zich kunnen richten op waardetoevoegende activiteiten. Dit leidt niet alleen tot hogere productiviteit, maar verhoogt ook het werkplezier doordat medewerkers zich kunnen toeleggen op strategisch en analytisch werk. Deze ontwikkeling draagt bij aan de positionering van finance als een first class future-proof functie binnen de organisatie.

Ethische en compliance-risico’s van AI in finance

Met de inzet van AI in financiële besluitvorming neemt de aandacht voor ethiek en compliance toe. In de praktijk blijken veel CFO’s zich bewust van het risico op bias in algoritmes. Bedrijven die AI inzetten voor bijvoorbeeld kredietbeoordeling of leveranciersselectie, voeren dan ook regelmatig controles uit op modeloutput om ongewenste vooroordelen te voorkomen.

Een andere veelgenoemde zorg betreft transparantie. AI-modellen die als 'black box' functioneren, botsen met de behoefte aan uitlegbaarheid, zoals vereist onder de Europese AI-verordening (AI Act), ESG-rapportageverplichtingen en de CSRD. In antwoord daarop wordt binnen veel finance-afdelingen gewerkt aan het opzetten van interne AI-governancestructuren. Hierbij horen afspraken over modelvalidatie, traceerbaarheid van uitkomsten, en menselijke tussenkomst bij kritieke beslissingen.

Voor AI-systemen die persoonsgegevens verwerken, wordt doorgaans afgestemd met privacy officers om te voldoen aan de AVG. Er is daarbij groeiende aandacht voor data-anonimisatie, bewaartermijnen en het beperken van toegang tot gevoelige informatie.

Behoud van controle en inzicht bij automatisering

In een omgeving met hoge automatiseringsgraad is het behoud van controle een aandachtspunt. In de praktijk kiezen veel CFO’s ervoor om AI-systemen te koppelen aan real-time dashboards en digitale controles. Zo wordt afwijkend gedrag sneller zichtbaar en kunnen beslissingen tijdig worden bijgestuurd.

Bedrijven die AI succesvol toepassen, investeren ook in de vaardigheden van hun teams. Financiële professionals worden getraind in het interpreteren van AI-output en het beoordelen van de onderliggende aannames. Daarnaast worden interne auditafdelingen betrokken bij het opzetten van transparante audittrails, zodat elke AI-gedreven beslissing herleidbaar blijft.

Een groeiende groep CFO’s stelt daarnaast ethisch leiderschap centraal in de transformatie. Zij reflecteren actief op vragen als: gebruiken we AI op een manier die past bij onze waarden? Versterkt het de besluitvorming en het vertrouwen binnen de organisatie? Deze cultuur van reflectie blijkt essentieel voor het verantwoord opschalen van AI binnen finance en vormt daarmee een fundament voor een future-proof organisatie

Conclusie

AI verandert blijvend de manier waarop financiële functies opereren. CFO’s die deze technologie succesvol omarmen, combineren technische expertise met een scherp oog voor ethiek en governance. Door concrete toepassingen in forecasting, compliance en rapportage te combineren met een bewuste governance- en veranderaanpak, ontstaat een toekomstbestendige financiële functie. Daarbij speelt de CFO niet alleen een leidende, maar ook een verbindende rol binnen het bredere ecosysteem van finance, data en technologie.

Steens & Partners

Steens & Partners kan uw organisatie ondersteunen met het bouwen aan uw first class future-proof finance organisatie. Neem vrijblijvend contact met ons op voor praktische oplossingen en de juiste freelance finance professional.